Η παρούσα πρόταση επιδιώκει να επιλύσει το κύριο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή Οικονομία το οποίο είναι η ανακεφαλαιοποίηση των Κυπριακών Τραπεζών οι οποίες αποτελούν συστημικό κίνδυνο, με τρόπο διαχειρίσιμο εν όψη της γνωστής πλέον πρόθεσης του Eurogroup για πιθανό κούρεμα των καταθέσεων. Η παρούσα πρόταση αποτελεί μόνον έσχατη λύση και νοουμένου ότι όλες οι άλλες επιλογές έχουν εξαντληθεί. Αρκετές ιδέες αλλά και μέρος της μεθοδολογίας της παρούσας πρότασης αντλούνται από την μελέτη του δικηγόρου Lee C. Buchheit και καθηγητή νομικού Mitu Gulati καθώς και σε αρθρογραφία του Matthew O’ Brien βοηθού εκδότη της The Attlantic και Felix Salmon σε αρθρο του στον Reuters.
Η εκπεφρασμένη πρόθεση του Eurogroup ημερομηνίας 16.3.2013 δημιούργησε σωρεία αντιδράσεων τόσο στα μέσα μαζικής και οικονομικής ενημέρωσης όσο και στους κύκλους οικονομολόγων, επαγγελματιών του κλάδου, πολιτικών ακόμα και Ευρωπαϊκών Θεσμών. Η δημοσιοποίηση των αποφάσεων του Eurogroup, ειδικότερα με τον τρόπο που έγινε πρώτο θέμα για τις τελευταίες 6 μέρες στα οικονομικά μέσα κλονίζει ανεπανόρθωτα την εμπιστοσύνη των καταθετών των Κυπριακών Τραπεζών, κυρίως ως προς την ασφάλεια των καταθέσεων τους.
Ειδικότερα η εμπιστοσύνη των καταθετών κλονίστηκε:
- Αναφορικά με την βιωσιμότητα του Τραπεζικού Συστήματος της Κύπρου
- Αναφορικά με την εκπεφρασμένη πρόθεση της Τρόικα για να προχωρήσει σε κούρεμα καταθέσεων στην Κύπρο
- Αναφορικά με την μη εκπεφρασμένη πρόθεση της Γερμανίας να πλήξει το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου
Η κρατούσα άποψη στους καταθέτες είναι ότι:
- Ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι πολύ μεγάλος για να διασωθεί από την Κύπρο
- Ουδείς επί του παρόντος επιθυμεί να συνδράμει για την διάσωση του
- Ακόμα και αν σωθεί με οποιονδήποτε τρόπο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα υπάρξει φυγή καταθέσεων με αποτέλεσμα να χρειάζεται να ξανα-διασωθεί.
- Σε περίπτωση διάσωσης των τραπεζών η πρόθεση της Τρόικα είναι να υποβάλει ξανά κούρεμα καταθέσεων.
Ο κύριος λόγος της δυσπιστίας που δημιουργήθηκε αφορά την βασική αρχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος που αφορά την ασφάλεια των καταθέσεων. Το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε να ήταν όλα αυτά διαφορετικά;
Παρατίθεται πιο κάτω ένα εναλλακτικό προσχέδιο δράσης και ενεργειών το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ῾κούρεμα῾ και λαμβάνει υπόψιν του τις πρόσφατες δηλώσεις περί διαχωρισμού του τραπεζικού συστήματος σε καλή τράπεζα και κακή τράπεζα.
Στάδιο Πρώτο: Εφαρμογή Συναλλαγματικών Περιορισμών ως μέτρο Έκτακτης Ανάγκης
Η εφαρμογή συναλλαγματικών περιορισμών είναι ένα μέτρο το οποίο είναι αναγκαίο για να κερδηθεί ο κατάλληλος χρόνος για να συμφωνηθούν, προγραμματιστούν και εκτελεστούν τα υπόλοιπα μέτρα και ενέργειες Ο τρόπος έχει ήδη προταθεί στην βουλή και θα ήταν εκ του περισσού να αναλυθεί στην παρούσα πρόταση.
Στάδιο Δεύτερο: Αναδιάρθρωση των Τραπεζών με την δημιουργία καλής και κακής τράπεζας
Το μέτρο έχει ήδη προταθεί στην βουλή από την κεντρική τράπεζα και δεν είναι αναγκαίο να αναλυθεί περαιτέρω.
Στάδιο Τρίτο: Διασφάλιση της Ρευστότητας: Μετατροπή όλων των ανασφάλιστων καταθέσεων (ΑΚ) σε Προθεσμιακές Καταθέσεις σε Ευρώ (ΠΚΕ).
Ανασφάλιστες καταθέσεις (ΑΚ) είναι όλες οι καταθέσεις πάνω από Ευρώ 100.000 ανἀ άτομο και ανἀ τραπεζικό ίδρυμα.
Προθεσμιακές Καταθέσεις ἠ ΠΚΕ σημαίνει καταθέσεις τακτής προθεσμίας 5 ετών (ΠΚΕ5) και καταθέσεις τακτής προθεσμίες 10 ετών (ΠΚΕ10) οι οποίες θα είναι διαπραγματευόμενες στην ανοικτή αγορά.
Η μετατροπή των ανασφάλιστων καταθέσεων σε Προθεσμιακές Καταθέσεις δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα των Κυπριακών Τραπεζών αναφορικά με την Κεφαλαιακή τους Επάρκεια (Tier 1 Capital) αλλά διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει η ανάγκη για δεύτερη η τρίτη διάσωση των Κυπριακών Τραπεζών στο μέλλον. Οι καταθέτες δεν θα μπορούν να φύγουν τα χρήματα τους από τα τραπεζικά ιδρύματα του νησιού για περίοδο 5 και 10 ετών με αποτέλεσμα να αποφευχθεί ο κίνδυνος κατάρρευσης του συστήματος σε ένα μήνα.
Με απλά λόγια αντί για ῾κούρεμα῾ θα υπάρχει μια αναχαίτιση φυγής για να δοθεί χρόνος στο σύστημα να ορθοποδήσει.
Η εν λόγω μετατροπή σε προθεσμιακή κατάθεση θα μπορούσε να γίνει με δύο διαφορετικά σχέδια, το ένα πενταετίας (ΠΚΕ5) και το άλλο δεκαετίας (ΠΚΕ10) με ανάλογο επιτόκιο το επιτόκιο θα πρέπει να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ωθεί τον καταθέτη να επιλέγει το ΠΚΕ10 παρά το ΠΚΕ5.
Τόσο το ΠΚΕ5 όσο και το ΠΚΕ10 θα είναι δημοσίως διαπραγματεύσιμα με αντίστοιχο τρόπο που διαπραγματεύονται κρατικά ομόλογα. Η τιμή διαπραγμάτευσης των ΠΚΕ στην έναρξη διαπραγμάτευσης θα υποστεί πτώση η οποία αφήνει την αγορά να προβεί σε έμμεσο ‘κούρεμα’ και επιτρέπει στους καταθέτες ΑΚ να ρευστοποιήσουν τις καταθέσεις τους σε χαμηλότερη τιμή αν είναι απαραιτήτως αναγκαίο ή αν αυτό επιθυμούν οι κάτοχοι τους. Οι καταθέτες οι οποίοι θα διακρατήσουν τα ΠΚΕ θα μπορούν ταυτόχρονα να μην απωλέσουν χρήματα σε βάθος χρόνου, είτε πενταετίας ΠΚΕ5 είτε δεκαετίας ΠΚΕ10.
Η μετατροπή όλων των καταθέσεων σε Ευρώ είναι κατ´ αρχήν αναγκαία για να μπορούν να διαπραγματεύονται σε αγορά. Η μετατροπή αυτή θα προσφέρει επιπλέον ρευστότητα στις Τράπεζες αφού θα αποδεσμεύει την χρήση μεγαλύτερου ποσοστού των καταθέσεων αυτών στην καθημερινή λειτουργία της τράπεζας.
Τόσο η πληρωμή του τόκου όσο και η πληρωμή του κεφαλαίου θα εξασφαλίζεται από την Τράπεζα ή σε περίπτωση που αυτό το μέτρο δεν θεωρείται ικανό να δημιουργήσει την απαιτούμενη εμπιστοσύνη, θα μπορούσε να εξασφαλίζεται από την Εταιρεία Επενδύσεων και Αλληλεγγύης Με αυτόν τον τρόπο η έκδοση δεν θα υπολογίζεται στο δημόσιο χρέος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στάδιο Τέταρτο: Αναδιάρθρωση Υφιστάμενων Ομολόγων Κυπριακής Δημοκρατίας
Τα υφιστάμενα Ομόλογα της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΟΚΔ) απαρτίζονται από περίπου 4 δισεκατομμύρια Ευρώ ΟΚΔ με βάση το Κυπριακό Δίκαιο (ΟΚΔΚΔ) και 4 δισεκατομμύρια Ευρώ ΟΚΔ με βάση το Αγγλικό Δίκαιο (ΟΚΔΑΔ).
Η άμεση και εύκολη λύση είναι η αναδιάρθρωση των ΟΚΔΚΔ και επέκταση αποπληρωμής τους κατά 5 ή 10 χρόνια ανάλογα με το πλάνο το οποίο προνοεί το Μνημόνιο για ισοσκέλιση των δημοσίων οικονομικών και τον αναμενόμενο χρόνο εξόρυξης φυσικού αερίου.
Αναφορικά με τα ΟΚΔΑΔ χρειάζεται περαιτέρω συζήτηση αφού χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη του ιδιωτικού τομέα σε μια μορφή ιδιωτικής συμφωνίας για αναδιάρθρωση Ορισμένες επιλογές θα μπορούσε να ήταν η αντικατάσταση τους με της Δημόσια Επενδυτική Εταιρεία ή και αντικατάσταση τους με Ομόλογα Αερίου.
Στάδιο Πέμπτο: Ανακεφαλαιοποίηση της Κακής Τράπεζας
Οτιδήποτε και να γίνει, η κακή τράπεζα θα χρειάζεται ανακεφαλαιοποίηση Το πλεονέκτημα είναι σαφέστατα το μη αποδεδειγμένο μελλοντικό απόθεμα Φυσικού Αερίου. Στην Ιρλανδία χωρίς οποιανδήποτε πιθανότητα φυσικού αερίου έγινε αποδεκτή η έκδοση αρχικά γραμματίων προς την κακή τράπεζα και στην συνέχεια αντικατάσταση τους με 40 χρόνια ομόλογα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εδώ μπορεί να αντιδράσει διότι η έκδοση 40 χρόνων ομολόγων συνδεδεμένων επί του εισοδήματος του Φυσικού Αερίου τα οποία θα εξασφαλίζουν το ELA μπορεί να θεωρηθεί εκτύπωση χρημάτων. Όμως αυτό ακριβώς έγινε στην περίπτωση της Ιρλανδίας.
Σε αυτό τον τομέα υπάρχει μια λύση η οποία μπορεί εύκολα και άμεσα να γίνει:
- Άμεση έκδοση Ομολόγων Εισοδήματός Φυσικού Αερίου (ΟΦΑ) στο ποσό που είναι αναγκαίο για χρήση. Τα ομόλογα θα μπορούν να είναι 10χρονα (ΟΦΑ10) 25χρονα (ΟΦΑ25) 40χρονα (ΟΦΑ40).
- Η Κυβέρνηση θα εγγυάται την τελευταία πληρωμή των ομολόγων η οποία θα καλύπτει και τυχόν μη πληρωμές που έγιναν κατά την διάρκεια. Δηλαδή αν τυχόν εκδοθούν ΟΦΑ10 συνολικού ποσού 5δισ. και στην λήξη θα έπρεπε να πληρωθούν 7δισ. ενώ τα συνολικά έσοδα μέχρι τότε είναι 9δισ. η κυβέρνηση θα πληρώσει 7δισ. στους ομολογιούχους ΟΦΑ10 και θα κρατήσει μόνον 2δισ.
- Το ποσόν εξασφάλισης για την κυβερνητική εγγύηση θα ανέρχεται σε πολύ μεγάλο ποσό πιθανόν κοντά στα 20δισ. αλλά είναι σαφέστατα πιο διαχειρίσιμο
Εναλλακτική λύση σε περίπτωση άρνησης των Ευρωπαϊκών Θεσμών
Σε περίπτωση άρνησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αποδεχθεί τα ομόλογα φυσικού Αερίου για επέκταση του ELA, τότε η μόνη λύση εντός Ευρωζώνης είναι η φορολόγηση των καταθέσεων πέραν των Ευρώ100.000 με ποσοστό το οποίο να ικανοποιεί πλήρως της κεφαλαιακές ανάγκες της Κύπρου. Στην συνέχεια η ΚΡΕΤΙΚ θα εκδώσει ανασφάλιστα ΟΦΑ5, ΟΦΑ10, ΟΦΑ25, ΟΦΑ40 σε όλους τους καταθέτες των οποίων τα χρήματα φορολογήθηκαν.
